باورهای نادرست شایع درباره روان درمانی
دکتر شهرام محمدخانی
استاد تمام روانشناس بالینی دانشگاه خوارزمی
باورهای نادرست شایع درباره روان درمانی – برای بسیاری از افراد، مراجعه به روان درمانی و مشاوره یک مسئله بسیار چالش انگیز است. این موضوع به نوعی بیانگر برخی باورهای نادرست درباره روان درمانی و مشاوره است که بر اساس آن فردی که به روان درمانی مراجعه می کند، خیلی ضعیف است، قادر به مدیریت مشکلات خود نیست، “دیوانه” است یا فقط دنبال توجه است.
واقعیت این است که روان درمانی می تواند ابزار مفید و موثری برای رشد و بهبودی باشد. متخصصان سلامت روان، گام های بزرگی برای آموزش مردم درباره حقایق روان درمانی و اصلاح باورهای نادرست شایع درباره روان درمانی برداشته اند. اگر درباره درمان خودتان یا کسی که دوست دارید، دو دل هستید آشنایی با افسانه های رایج درباره روان درمانی بسیار سودمند خواهد بود.
شماری از باورهای نادرست شایع درباره روان درمانی از این قرارند:
باور نادرست ۱ : درمان علمی نیست.
واقعیت: بسیاری از درمانگران روشها، تکنیکها و نظریه هایی را به کار میبرند که به طور جدی مورد مطالعه و پژوهش قرار گرفته اند. امروز شمار زیادی از درمانگران دانش درباره درمانهای مبتنی بر شواهد و علوم اعصاب را با کار درمانی خود ادغام کرده اند.
باور نادرست ۲: درمان برای آنهایی است که هیچ کسی را برای حرف زدن ندارند
واقعیت: همه مردم صرف نظر از میزان روابط اجتماعی خود هنگام نیاز، به دنبال درمانگر هستند. درمانگر میتواند یک دیدگاه واقعی و حرفهای نسبت به مسئله داشته باشد که معمولاً خانواده و دوستان این دید را ندارند. به ویژه اگر مسئله حساسی باشد. دوستان آموزشهای لازم را برای ارائه مشورتهای کارساز دریافت نکرده گرفتهاند. روانشناسان سال ها آموزش تخصصی، آموزش و تجربه دارند که آنها را در شناخت و درمان مشکلات پیچیده متخصص می کند. تحقیقات نشان می دهد که روان درمانی موثر و مفید است. تکنیک هایی که یک روانشناس در طی روان درمانگری به کار می برد، در طول چندین دهه تحقیق توسعه یافته است و بیش از “فقط صحبت کردن و گوش دادن” است.
باور نادرست ۳: درمان برای آدم های دیوانه است.
واقعیت: هر کس می تواند از روان درمانی سود ببرد. افراد به دلایل مختلف در زندگی روزمره به دنبال روان درمانی هستند. برخی از روان درمانی برای درمان افسردگی، اضطراب، وسواس یا سوء مصرف مواد دنبال روان درمانی می روند. برخی دیگر برای یادگیری روشهای مواجهه با استرس های روزمره ، بهبود روابط اجتماعی، مقابله با تغییرات زندگی، تقویت عزت نفس و مدیریت مسائلی مانند سازگاری در زندگی و مشکلات خانواده ، مدیریت رفتارهای مشکل ساز مانند از دست دادن شغل، طلاق یا مرگ یکی از عزیزان، مقابله با بیماری های پزشکی، به جستجوی درمان می روند. هر کسی می تواند از روان درمانی برای تبدیل شدن به یک حل کننده موثر مشکل بهره مند شود.
باور نادرست ۴: درمان نشانه ضعف است.
واقعیت: دانستن این که چه وقت به کمک نیاز دارید نشانهای از توانمندی و خودآگاهی است. همانگونه که برای ناراحتیهای جسمی دنبال درمان میروید، نیاز نیست برای درمان مربوط به مسائل سلامت روان احساس شرمندگی کنید.
باور نادرست ۵ : درمان تنها حرف زدن است.
واقعیت: مدلها و انواع گوناگون زیادی برای روان درمانی وجود دارد. روان درمانی فرایندی تعاملی و مشارکتی است. یک روانشناس اغلب فرآیند روان درمانی را با بررسی مشکلات مراجع آغاز می کند. اما این فقط نقطه شروع روان درمانی است. آنها همچنین اطلاعاتی درباره پیشینه شما، همچنین تاریخچه مشکلات و دیگر زمینه های مهم زندگی شما و راه هایی که تاکنون امتحان کرده اید، جمع آوری می کنند. علاوه بر این، روانشناس شما ممکن است تکالیفی را به شما بدهد تا بتوانید مهارت های جدید را در فاصله بین جلسات تمرین کنید.
باور نادرست ۶: مصرف دارو ضروری است.
واقعیت: بیشتر روان درمانگران دارو تجویز نمیکنند. اگر نیاز به دارو داشته باشید آنها شما را به روانپزشک ارجاع میدهند. این انتخاب شما است که دارو مصرف کنید.
باور نادرست ۷ : درمان پایان ناپذیر است.
واقعیت: اکثر روان درمانی های علمی و مبتنی بر شواهد کوتاه مدت هستند. همچنین بیشتر درمانگران در آغاز درمان اهداف درمانی خاصی را با کمک مراجع خود تعیین میکنند. شمار جلسات درمانی به نیاز مراجع بستگی دارد.
باور نادرست ۸ : درمان حال آدم را بدتر میکند.
واقعیت: روان درمانی شبیه جراحی است هر چند در کوتاه مدت ممکن است درد ایجاد کند و پیامد نهایی آن آرامش و رهایی است. متاسفانه برخی از افراد چون تحمل این درد پاک را ندارند، به ناچار عمری را در رنج به سر می برند. یکی از رایجترین ترسها این است که پیش از آنکه خودتان بخواهید درمانگر شما را ناچار کند با مطالبی ترسناک یا دردناک روبرو شوید. یک درمان خوب فرد را به خاطرات آسیب زا نمی کشاند و درمانگران چیره دست با اطمینان کامل و بدون آنکه افراد را از پای بیندازند آنها را در طول فرایند معالجه آسیبها و هیجانهای دشوار هدایت میکنند.
باور نادرست ۹ : هزینه درمان خیلی زیاد است.
واقعیت: هزینه روان درمانی و مشاوره نوعی سرمایه گذاری برای بهزیستی جسمی و هیجانی شما است. هر چند برای برخی از اقشار ممکن است این هزینه ها بالا باشد ولی در مقایسه با هزینه نهفته ادامه آسیب روانی و مشکلات دیگر، بسیار ناچیز است. وانگهی در بسیاری از کشورها بیمههای سلامت مشاوره را پوشش میدهند. همچنین برخی از درمانگران هزینه ویزیت خود را کاهش میدهند و سازمانهای غیر انتفاعی خاصی درمانهای قابل پرداختی را ارایه میکنند.
باور نادرست ۱۰ : همه درمانگران مثل هم هستند.
واقعیت: درمانگران نماینده گروه متفاوتی از مردم هستند که سطوح منحصر به فردی از تجربه، آموزش، تخصص و مهارت را دارند. هیچ دو درمانگری نیستند که دقیقاً درمان یکسانی را ارائه دهند. اگر یک درمانگر نیازهای شما را بر آورده نکرده است، انتخابهای زیاد دیگری برای شما وجود دارد.