خود به عنوان زمینه یا خود مشاهده گر

ترجمه مریم امیدبیگی
دانشجوی دکتری روانشناسی سلامت دانشگاه خوارزمی

خود به‌عنوان زمینه یا خود مشاهده‌گر (Self as Observer) یکی از رئوس اصلی فرایندهای شش‌گانه درمان مبتنی بر پذیرش و تعهد است و به خویشتنی اشاره دارد که بخش پایدار و همیشه حاضر شماست، بخشی که متوجه گذار بودن افکار، هیجانات، خاطرات، و حس‌های بدنی است.
وقتی خود به عنوان زمینه در نظر گرفته می‌شود، به این معناست که خویشتن واقعی افراد برابر با افکار، احساسات و حس‌های بدنی در نظر گرفته نمی‌شود، بلکه برابر با خود شخص در نظر گرفته می‌شود، شخصی که این تجارب را داراست و متوجه آنهاست اما درگیر آنها نیست، آن روی سکه خود به عنوان زمینه یا خویشتن به عنوان محتوا است که در این حالت فرد خود برابر تمام تجارب منفی خود می‌داند و اصلا متوجه ماهیت گذاری افکار و احساسات نیست. در فرایند درمان خود مشاهده‌گر نوعی جایگاه مشاهده است که درمانجو روی آن قرار می‌گیرد تا از خویشتن محتوایی جدا شده و به گونه‌ای کارآمدتر به تجارب خود بنگرد.

یکی از استعاره‌های درمانی برای توضیح این مفهوم استعاره آسمان و آب و هوا است که به آن اشاره می‌کنیم:

استعاره آسمان و آب و هوا

خود مشاهده‌گر ما مانند آسمان است و افکار و احساسات ما مثل آب‌وهوا می‌باشند. آب‌وهوا دائماً در حال تغییر است و حتی اگر خیلی هم بد باشد به آسمان صدمه نمی‌زند. قدرتمندترین رعدوبرق، شدیدترین طوفان و سردترین زمستان‌ها می‌آیند و می‌روند و آسمان همچنان پابرجاست. مهم نیست که این تغییرات چه هستند چراکه آسمان همیشه جایی برای آنها دارد به‌علاوه، دیر یا زود شرایط عوض می‌شود و آب‌وهوا تغییر می‌کند.

گاهی اوقات ما فراموش می‌کنیم آسمان وجود دارد، اما؛ وجود دارد. گاهی اوقات ما نمی‌توانیم آسمان را ببینیم چراکه پوشیده از ابر است ولی اگر به‌اندازه کافی بالا و بر فراز آن ابرها برویم آسمان را حتی در پس تیره‌ترین ابرها می‌بینیم و درنهایت ما آسمان صاف را مشاهده می‌کنیم که باشکوه و پرقدرت برجای خود استوار است و این بخشی از وجود ماست که همیشه به ما امکان مشاهده افکار و احساسات ناخوشایند را می‌دهد بدون آنکه آسمان ذهن ما را ابری کند و این توانمندی با تمرین قابل‌دسترسی است./vc_column_text][/vc_column][/vc_row]