دکتر دانیل مورن
تلخیص و ترجمه: علی فیضی
دانشجوی دکتری روانشناسی سلامت
چرا برخی درمانجویان در برابر توجه آگاهی مقاومت می کنند؟
بااینکه بسیاری از درمانگران توجه آگاهی را هم در زندگی شخصی به کار می‌برند و هم از آن به‌عنوان رویکرد درمانی استفاده می‌کنند ، درمانجویان همیشه برای تمرین آن مشتاق نیستند و مقاومت درمانجویان در برابر تمرین توجه آگاهی گاهی پیش می آید. من در طول بیست سال انجام درمان مبتنی بر پذیرش و تعهد (ACT) و نظارت بر کار بالینی درمانگران ACT شنیده‌ام که بسیاری از درمانجویان در مقابل ایده انجام منظم تمرینات توجه آگاهی مقاومت می‌کنند.
اخیراً موقع نظارت بر کار درمانگران تازه‌کار ACT صدای ضبط‌شده درمان‌جویانی را شنیدم که درباره مقاومت خود نسبت به شروع انجام چنان تمریناتی بحث می‌کردند. یکی از درمانجویان می‌گفت: من مسیحی هستم و نمی‌خواهم یک تمرین بودائی انجام بدهم. دیگری می‌گفت من برای کاهش وزن خودم آمده‌ام. واقعاً فکر می‌کنید یک ساعت چهارزانو نشستن و تمرکز کردن به دردم می‌خورد؟ یکی دیگر از درمانگران تحت نظارت من درمان‌جویی داشت که با عصبانیت می‌گفت: من نمی‌خواهم این کارهای مزخرف را انجام بدهم.
سه نکته مهم برای غلبه بر مقاومت در برابر توجه آگاهی
ویژگی مشترک همه این شکایت‌ها و دیگر مخالفت‌ها با توجه آگاهی از سوءتفاهم‌هایی درباره هدف تمرین‌های توجه آگاهی نشأت می‌گیرد. تجربه من نشان می‌دهد که هنگام آشنا کردن درمانجویان با تمرین توجه آگاهی باید سه نکته مهم را در نظر گرفت.
- مراقب تزئینات مربوط به فلسفه شرقی باشید. من درمانگرانی را تحت نظارت قرار داده‌ام که نقش یین و یانگ روی کارت ویزیت آن‌ها وجود دارد یا اینکه در اتاق خود از نقوش و مجسمه‌های مربوط به بودیسم در اتاق خود استفاده می‌کنند. بااینکه شخصاً فکر نمی‌کنم این کار‌ها مشکلی داشته باشد اما بعضی درمانجویان درباره این چیزها دچار سوءتفاهم می‌شوند. ما می‌توانیم توجه آگاهی را به‌عنوان یک مهارت علمی و نه مذهبی معرفی کنیم که به افراد کمک می‌کند تا به زمان حال زندگی خود توجه کرده و به شیوه بهتری افکار و احساسات مشکل‌ساز خود را مدیریت کنند.
- تمرین توجه آگاهی نیازی به حالت‌ها بدنی خاصی ندارد. برای این تمرین لازم نیست که درمانجویان به حالت نیلوفری بنشینند. درواقع روی یک صندلی هواپیما هم می‌شود این مهارت را تمرین کرد. به‌جای تجویز بی‌انعطاف تمرین‌ها، با درمان‌جوی خود درباره اینکه چه اقداماتی را می‌شود با توجه آگاهی انجام داد گفتگو کنید.
- به یاد داشته باشید که درمان یک فرایند شکل‌دهی است. ما در روان‌درمانی تلاش می‌کنیم تا خزانه رفتاری درمان‌جو قوی‌تر و مفیدتر بشود. در آغاز از تمرین‌های کوچک استفاده کنید. اگر درمانجویان در برابر ایده انجام تمرین پنج‌دقیقه‌ای توجه آگاهی مقاومت کردند از آن‌ها دعوت کنید تا تمرین یک‌دقیقه‌ای را امتحان کنند.
در کل، برای غلبه بر مقاومت درمانجویان در برابر تمرین توجه آگاهی به درمان‌جوی خود کمک کنید تا ارزش توجه آگاهی را بداند و تمرین‌های این مهارت را به‌نوعی تجویز کنید که متناسب هر درمان‌جو باشد. اگر موفق بشوید درمانجویان هم به تمرین کافی و مفید توجه آگاهی ادامه خواهند داد.
