هیجانها چه چیزهایی هستند؟

هیجان ها چه چیزهایی هستند؟ هیجان ها پیامهایی هستند که به شما کمک میکنند تا به آنچه مغزتان فکر میکند در حال رخ دادن است، واکنش نشان دهید. نحوۀ کار بدین شکل است: مغز به سرنخهای درونی و بیرونی واکنش نشان میدهد (رویدادها یا مشاهداتی از محیط). سپس مغز پیامهای زیستشیمیایی تولید میکند که ما آنها بهصورت هیجان تجربه میکنیم. این هیجانها ما را برمیانگیزند تا دست به انتخاب بزنیم. برای نمونه، هیجانی که ما آن را بهعنوان اضطراب میشناسیم، به ما کمک میکند انتخاب کنیم که از خطر اجتناب کنیم. خشم به ما کمک میکند تا هنگامی که احساس تهدید میکنیم، انتخاب کنیم بجنگیم. غمگینی به ما کمک میکند تا انتخاب کنیم هنگامی که نیاز به پردازش یک فقدان یا شکست داریم، گوشهگیر شویم.
مغز شگفتانگیز ما از زمان تولد از ما در برابر آسیب محافظت میکند و به ما کمک میکند تا زنده بمانیم. این بدان معناست که هر زمان مغزتان احساس کرد سلامت و بقا شما تهدید میشود، هر کاری انجام میدهد تا پیامهای هیجانی را برای شما ارسال کند و شما را برانگیزد تا از خودتان محافظت کنید. شاید دربارۀ فرایند «جنگ، گریز یا میخکوب شدن» چیزهایی شنیده باشید، همۀ آنها پاسخهای رایجی به هیجانهای شدید هستند.
با این حال، در حالی که مَدار هیجانی ما برای بقا نسل آدمی در طول زمان سازگارانه است، هنگامی که مدار بقا در یک موقعیت بیربط به بقا فعال میشود، همیشه به ما خدمت نمیکند. در طول زمان، مغز شما نوعی «سوگیری منفی» پیدا میکند که به طور پیوسته به بازنگری هر چیز منفی در محیط که میتواند تهدید محسوب شود، میپردازد، در نتیجه میتواند از شما محافظت کند. جنبۀ نامطلوب این سوگیری منفی محافظتی این است که شما در حالتی از اضطراب ثابت قرار میگیرید و یا بهراحتی برانگیخته میشوید، خواه تهدید واقعی وجود داشته باشد یا نه.
تارا براچ، نویسنده و رواندرمانگر، توضیح میدهد که چگونه سوگیری منفی بر ما تأثیر میگذارد: «ترس هیجانی است که اغلب در طول زمان عمل میکند. حتی زمانی که تهدید فوری نیز وجود ندارد، بدن ما ممکن است نسبت به هرگونه خطر هشیار باقی بماند، ذهن ما بر آنچه ممکن است اشتباه باشد، متمرکز میشود. هنگامی که این رویداد رخ میدهد، ترس دیگر برای حفظ بقا عمل نمیکند. ما در حالتی از ترس قرار میگیریم و تجربه لحظهبهلحظۀ ما به واکنش نشان دادن محدود میشود. ما وقت و انرژی خود را صرف دفاع از زندگی خود میکنیم بهجای اینکه زندگی کاملی داشته باشیم»
درمان مبتنی بر کارآمدی هیجانی با بهکارگیری مهارتهایی که کمک میکنند به شیوه کارآمدتری پاسخ دهید، میتواند به شما بیاموزد چگونه به هیجانهای نامرتبط با بقا واکنش نشان دهید.
منبع: درمان مبتنی بر کارآمدی هیجانی (درمانی کوتاه و مبتنی بر مواجهه برای تنظیم هیجان بر اساس یکپارچهسازی درمان مبتنی بر پذیرش و تعهد و رفتار درمانی دیالکتیکی) تألیف: متیو مککی و آپریلیا وِست ترجمه: دکتر شهرام محمدخانی، الیاس اکبری و محمد خالقی. انتشارات ابن سینا