پرسشنامه روانی کالیفرنیا (CPI)، یک آزمون مداد- کاغذی خود- اجرا است که از ۴۶۲ گزاره صحیح- غلط تشکیل شده است. CPI برای اجرای گروهی طراحی شده است، هرچند می‌توان آن را به‌صورت فردی هم اجرا کرد. گرچه این آزمون برای ارزشیابی افراد بین ۱۲ تا ۷۰ ساله به کار رفته است، عمدتاً برای استفاده در مورد بزرگ‌سالان جوان که از توانایی خواندن حداقل در سطح پایه چهارم برخوردارند، ساخته شده است.
ماده‌های پرسشنامه روانی کالیفرنیا (CPI)، اطلاعات مربوط به الگوهای رفتاری نوعی، احساسات و عقاید و نگرش‌های فرد را در مورد مسائل اجتماعی، اخلاقی و خانوادگی مورد سنجش قرار می‌دهد. نتایج به‌صورت نموداری شامل ۲۰ مقیاس و ۳ بردار (عامل‌ها) نشان داده می‌شود که به جنبه‌هایی از روابط میان فردی که در توصیف‌های متعارف روزمره مشاهده می‌شود متمرکز است.
جهت‌یابی فلسفی پرسشنامه روانی کالیفرنیا (CPI) بر ارزش‌گذاری متغیرهای شخصیتی پایدار که به‌طور عام از آن بحث می‌شود و با فرهنگ‌های مختلف مرتبط است، استوار است. بنابراین، اصطلاح‌های متعارف مانند سلطه گری، شکیبایی، و خویشتن‌داری (خودگردانی) را که “گاف” از آن‌ها به‌عنوان “مفاهیم قومی” یاد می‌کند، به کار می‌برد.ارزش استفاده ازاین‌گونه سازه‌های متداول و قابل‌فهم آن است که از “روایی کارکردی” برخوردارند. به عبارت دیگر، آن‌ها از تناسب بین فرهنگی بی‌واسطه برخوردارند، گروه‌های زیادی از افراد به‌آسانی آن‌ها را می‌فهمند و برای پیش‌بینی رفتار، قدرت بالایی دارند. این گفته بدان معنا نیست که به افراد آموزش ندیده باید اجازه داده شود که این آزمون را تفسیر کنند، بلکه پایه‌ها و سازه‌های اصلی آزمون بر مفاهیم رفتار آدمی که بیشتر مردم در اغلب فرهنگ‌ها به آن‌ها اعتقاد دارند، مبتنی است. این بستگی به متخصص بالینی ماهر دارد که از این سازه‌های رایج فراتر رفته و به توصیف دقیق‌تر، گسترده‌تر و یکپارچه شخص بپردازد. بنابراین، نخستین هدف این آزمون، پرداختن به نکات دقیق و ریزه‌کاری‌های روانسنجی نیست، و همچنین از یک نظریه شخصیتی خاصی گرفته نشده است. توجه اصلی پرسشنامه روانی کالیفرنیا (CPI) به‌فایده عملی و کوشش برای تدوین توصیف‌هایی مناسب، قابل‌فهم و دقیق برای پیش‌بینی‌های رفتاری معطوف است.
پرسشنامه روانی کالیفرنیا (CPI)، در اصل توسط “هریسون گاف” تدوین شد و فرم اصلی آن در ۱۹۵۷ انتشار یافت. گرچه بررسی‌های انجام‌شده درباره این آزمون چندان روشن نبوده است، بیشتر بررسی‌کنندگان آن را با دید مطلوب توصیف میکنند. برای مثال، بولتون در یازدهمین نسخه کتاب سال اندازه‌گیری‌های روانی، بررسی‌های خود را چنین جمع‌بندی می‌کند که “پرسشنامه روانی کالیفرنیا (CPI)، یک ابزار عالی برای سنجش شخصیت بهنجار است که به‌مراتب معتبرتر از تبلیغاتی است که در راهنمای آن نوشته‌شده و از داده‌های هنجاری و اطلاعات تفسیری شایان توجه برخوردار است”.
انتقادهای واردشده به پرسشنامه روانی کالیفرنیا (CPI)، تلاش‌های گسترده‌ای را جهت پالایش و بهبود آن برانگیخته است، که عبارت‌اند از: مطالعات متعدد درباره روایی پیش‌بینی، تدوین مقیاس‌های جانشین، و داده‌های هنجاری گسترش یافته. بیشتر این اصطلاحات در فرم تجدیدنظرشده ۱۹۸۷ آن اعمال شده است. به همین دلایل، پرسشنامه روانی کالیفرنیا (CPI) به‌صورت ابزاری پذیرفته شده و پرمصرف در سنجش شخصیت، به‌ویژه در حوزه‌های رشد شغلی و گزینش کارکنان، ناسازگاری‌های بین فردی و پیش‌بینی رفتار ضداجتماعی در آمده است.
