آیدا محمودی – دانشجوی دکتری روانشناسی شناختی
مراجعه به روانشناس – به عنوان یک روانشناس آدم‌های زیادی را در اطراف خود دیده‌ام که می‌توانند با مراجعه به روانشناس یا مشاور کیفیت زندگیشان را تا حد زیادی بهبود ببخشند، چه در مواجهه با یک مشکل دوره‌ای، چه به هنگام گیر کردن در الگوی تکراری روابط، چه برای ارتقای سطح عملکرد شغلی یا تحصیلی و در یک سخن برای کسب رضایت بیشتر از زندگی. بارها خواسته‌ام به عضوی از خانواده، دوست یا آشنایی بگویم اگر تو به این مسئله نگاهی ساختارمند داشتی، اگر این تکنیک را استفاده می‌کردی، اگر از حمایت یک درمانگر برخوردار بودی و خیلی اگرهای دیگر، شاید مدت‌ها بود که از کنار این مسئله عبور کرده بودی یا حداقل احوال بهتری می‌داشتی. البته این تصور که روانشناس باید حلّال همه مشکلات باشد نیز در جای خود، انتظارات بیهوده و در پی آن ناکامی‌هایی را ایجاد می‌کند، ولی از بین همه آچارهایی که برای باز کردن پیچ‌های گوناگون از آنها استفاده می‌کنیم چرا استفاده از آچار روانشناس برای باز کردن پیچ رنج‌های روانشناختی باید تا این حد مسئله غامض و تابو گونه‌ای ایجاد کند؟
دلایل عدم مراجعه به روانشناس
ترجیح می‌دهم با دوستانم گفتگو کنم.
درست است که در شرایط دشوار شما نیاز دارید تا از حمایت دوستان و خانواده خود برخوردار شوید و روان درمانی جای حمایت آنها را نمی‌گیرد ولی رفاقت نیز جای کاری که در روان درمانی انجام می‌شود را نمی‌گیرد. روان درمانی نه تنها شما را حمایت می‌کند بلکه شما را به چالش کشیده و به شما کمک می‌کند تا بینش‌های ارزشمندی درباره خود کسب کنید. روان درمانگران شنونده‌های آموزش دیده‌ای هستند که به شما کمک می‌کنند منبع مشکلات خود را بیابید. بعلاوه ممکن است دوستان شما آماده نباشند هر هفته بنشینند و تنها درباره شما گفتگو کنند.
هزینه مراجعه به روانشناس زیاد است.
در کشور ما بیمه هزینه روان درمانی را تأمین نمی‌کند بنابراین این قضیه تبدیل به سرمایه‌گذاری می‌شود که بر خودتان می‌کنید. درست است که گاهی هزینه کردن بابت روان درمانی در لحظه به صرفه نیست ولی سرمایه گذاری در روان درمانی می‌تواند جلوی بسیاری از مشکلات پر هزینه تأثیرگذار بر زندگی را بگیرد. از جمله مثال‌های آن می‌توان به کاهش فراوان سطح انگیزه و عملکرد در اثر افسردگی، هزینه‌های ناشی از مشکلات زناشویی که منجر به طلاق می‌گردند یا صرف هزینه‌های فراوان به هنگام گرفتاری در دامان اعتیاد اشاره کرد.
وقت ندارم.
اگر مشکلاتی دارید که به خودی خود از بین نمی‌روند صرف زمان در حال آماده می‌تواند از صرف زمان، هزینه و شکسته شدن قلب شما در آینده جلوگیری کند.
در گذشته یک بار به یک روانشناس مراجعه کردم ولی او به من کمکی نکرد.
هر روانشناس شخصیت خاص خود را دارد و دلیلی وجود ندارد که فکر کنیم روانشناس جدید دقیقاً به همان صورتی که روانشناس پیشین مایه ناامیدی شما شد، عمل کند. احتمال این بسیار است که روانشناسی که در گذشته دیده بودید، فردی بوده که شما نتوانسته‌اید با او ارتباط برقرار کنید. به طور حتم روانشناس دیگر متفاوت خواهد بود.
حرف زدن به چه دردی می‌خورد؟
دستاورد روان درمانی تغییرات شخصیتی پایدار است. بر پایه پژوهشی که اخیراً انجام شده روان درمانی روان‌نژندی را کاهش داده و منجر به برونگرایی بیشتر می‌شود. روان درمانی به شما کمک می‌کند که در فضای رابطه درمانی و اعتمادی که به روانشناس خود کرده‌اید، مسائل دشوار خود را مطرح کرده و به تغییراتی همیشگی دست یابید.
احساس خوبی از اینکه مشکلات شخصیم را با فرد غریبه‌ای مطرح کنم نخواهم داشت.
بیشتر روانشناسان در ایجاد حس راحتی در شما برای در میان گذاشتن مشکلاتتان مهارت دارند و نمی‌خواهند در چشم شما غریبه‌ای قضاوتگر باشند. اگر پس از گذشت چند جلسه هنوز با روانشناس خود احساس راحتی نمی‌کنید، بی‌گمان این مسئله را با وی در میان گذاشته و یا روانشناس خود را عوض کنید. روان درمانی یک رابطه حرفه‌ای و همین‌گونه یک رابطه شخصی است و اتحاد شما با درمانگرتان عامل مهمی در دست یافتن به اهداف درمانی محسوب می‌شود. به طور کلی احساس غریبگی با درمانگر مدت زیادی طول نخواهد کشید.
روانشناسان چیزی نمی‌گویند تنها می‌نشینند و من را قضاوت می‌کنند.
این مسئله به مدل درمانی درباره استفاده روانشناس شما بستگی دارد. بسیاری از روانشناسان از همان ابتدا می‌خواهند آنچه در ذهنشان می‌گذرد را با شما در میان بگذارند. بسیاری از آنها نصایحی کاربردی در اختیارتان قرار می‌دهند یا بازخوردی مفصل از آنچه درباره شما و مشکلتان دستگیرشان شده ارائه می‌دهند. از همه مهم‌تر اینکه حتی روانشناسانی که بیشتر به سخنان شما گوش می‌دهند و کمتر گفتگو می‌کنند، شما را قضاوت نمی‌کنند. آنها تمام تلاش خود را می‌کنند که با کمک همدلی مشکلات شما را از زاویه دید خودتان ببینند و اگر احساس می‌کنید توسط روانشناس خود قضاوت می‌شوید بی‌گمان این مسئله را با او در میان بگذارید. درمانگر شما مشتاق خواهد بود تا درباره احساسات و افکاری که درباره فضای درمان و او دارید، بشنود.
روانشناسان به من اهمیتی نمی‌دهند و دنبال پول من هستند
بطور کلی کسانی رشته روانشناسی را انتخاب می‌کنند که به مردم اهمیت داده و می‌خواهند کمکشان کنند. به طور حتم راه‌های آسان‌تر و سریع‌تری نسبت به روانشناسی برای پولدار شدن وجود دارد.
اگر حالم بد باشد قرص می‌خورم تا خوب شوم.
داروهای روانپزشکی به همه افراد به یک اندازه جواب نمی‌دهند. بعلاوه همه داروهای روان‌گردان دارای عوارضی جانبی هستند مثل افزایش وزن یا اختلال در کارکرد جنسی. از طرف دیگر روان درمانی فاقد عوارض جانبی شیمیایی بوده و راهبرد مقابله‌ای فعال و مثبتی به شمار می‌رود. حتی زمانی که دارودرمانی درمان انتخابی اصلی است، هنگامی بهترین جواب را می‌دهد که با روان درمانی همراه باشد.
من نمی‌خواهم مسائل شخصیم را در دسترس عموم قرار دهم.
مسائلی که در جلسه روان درمانی مطرح می‌شود بر پایه قانون، محرمانه است. تا زمانی که شما خطری برای کسی محسوب نشوید، مسائلی که با درمانگر خود مطرح می‌کنید در اتاق درمان می‌ماند.
روی‌هم‌رفته یافتن بهانه برای انجام ندادن کاری که برای شما خوب بوده، آسان است مثل ورزش نکردن، خواب کامل نداشتن یا عدم مراجعه به روانشناس؛ ولی اگر در دوره‌ای استرس‌زا هستید، احساس ناراحتی یا اضطراب می‌کنید یا از خود و زندگی‌تان رضایت ندارید، لطفاً خود را در جهت مراقبت نکردن از خودتان متقاعد نکنید.
